لنز چشم چیست؟ آشنایی با انواع لنز چشم
زمان مورد نیاز برای مطالعه : 12 دقیقه
سال های زیادی است که استفاده از لنزهای چشمی در انواع مختلف کاربردهای زیادی دارد. ممکن است با افرادی برخورد داشته باشید که لنز درون چشم آن ها باشد ولی متوجه آن نشده اید و یا این که خود شما قصد دارید از لنز چشمی در جهت زیبایی و یا درمانی استفاده کنید. بنابراین لازم است تا مقاله “لنز چشم چیست؟” را دنبال کنید.
لنز چشم چیست؟
لنز چشم (Contact Lens) دیسک منحنی شکلی است که روی غشای اشک ها قرار می گیرد و سطح چشم را می پوشاند. خود لنز در حالت معمول شفاف و بی رنگ است، اما گاهی یک تناژ رنگی کم به آن می دهند تا استفاده از آن بهتر باشد. لنز چشم که به آن لنز تماسی نیز می گویند، در نوع زیبایی و درمانی وجود دارد که فرد بنابر نیاز خود آن را تهیه می کند.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید در گذشته، لنزهای چشمی فقط از جنس شیشه بودند. اما امروزه بیشتر مردم از لنزهای نرم استفاده می کنند. بسیاری بر این باورند که لنز وسیله مدرنی است که استفاده از آن به سال های اخیر محدود شده است. اما جالب است بدانید که قدمت آن به زمان رنه دکارت و لئوناردو داوینچی برمی گردد. اولین بار یک شیشه گر آلمانی در اواخر قرن نوزدهم، لنز شفاف و محکمی تولید کرد. بعد از آن، در سال ۱۹۴۹ پزشکی آلمانی به نام دکتر اویگن فیک، به ایده نخسین لنزهای چشمی رسید که به مدت چند ساعت داخل چشم قابل استفاده بود.
انواع لنز چشم
لنزهای چشمی از جهات مختلف به انواع مختلفی تقسیم می شوند. بنابراین در این قسمت به توضیح مفصلی درباره هر کدام از آن ها می پردازیم.
انواع لنز چشم از نظر کاربرد
به طور کلی لنزهای چشم به دو دسته درمانی و زیبایی تقسیم می شوند. لنزهای درمانی نقش مهمی در رهایی شما از عینک دارد که تنها با نسخه پزشک می توانید آن را خریداری و استفاده کنید. و همچنین هزینه لنزهای درمانی نیز به نسبت لنزهای زیبایی بالاتر است زیرا به صورت اختصاصی برای رفع عیوب چشمی شما تولید می شود.
از طرف دیگر لنزهای چشمی زیبایی نیز در جهت آرایشی و زیبایی فرد به کار می رود که در رنگ ها متنوعی تولید و ارائه می شود. درست است که می توانید به راحتی این لنزها را خریداری و استفاده کنید، اما لازم است قبل از آن با پزشک متخصص نیز مشورت داشته باشید.
از سوی دیگر نیز می توانید ترکیبی از هر دو را در دسترس داشته باشید! بدین صورت که اگر از لنز در جهت رفع عیوب انکساری چشم همچون نزدیک بینی، دوربینی و آستیگمات استفاده می کنید، می توانید آن را به صورت رنگی، در هر رنگی که می خواهید سفارش دهید و از آن استفاده کنید. بدین شکل، هم جنبه آرایشی و زیبایی لنز را دارد و هم از عینک طبی رها شده اید!
-
انواع لنز های طبی
لنزهای زبی نیز به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
1- لنز طبی داخل چشم:
استفاده از این لنز به این گونه است که جراح با استفاده از عمل جراحی، شکافی در قسمت جلویی چشم ایجاد می کند. لنز آسیب دیده چشم را برمی دارد و لنز داخل چشمی کار می گذارد. به صورتی که داخل قرنیه می شد و دیگر نیازی برای بیرون آوردن آن در مواقع مختلف همچون خوابیدن، نیست.
لنز طبی داخل چشمی برای درمان آب مروارید و برای جوانانی استفاده میشود که به ضعف شدید چشم (عیب انکساری درجه بالای چشم) مبتلا هستند. معمولاً این مدل لنزهای طبی عوارض زیادی ندارند.
۲. لنز طبی خارج چشمی
لنزهای طبی خارج چشمی، جایگزین عینک هستند و برای رفع اختلالاتی مثل نزدیک بینی، دوربینی، و آستیگمات روی قرنیه چشم قرار می گیرند. خود فرد می تواند این لنزها را درون چشم بگذارد یا بیرون بیاورد. در واقع در بسیاری از موارد بایستی این لنزها را از چشم خارج کنید و به چشم خود استراحت دهید.
-
انواع لنز رنگی
لنزهای رنگی نیز ماندد لنزهای طبی، انواع مختلفی را شامل می شود که به سه نوع رنگی پدیداری، رنگی شفاف و رنگی مات دسته بندی می شوند:
- لنزهای رنگی پدیداری: این مدل لنزها نقش زیادی در تغییر رنگ چشم ایفا نمی کنند و بیشتر در رنگ های آبی روشن و سبز (رنگ های کم رنگ) تولید و ارائه می شوند که در بازار موجود هستند. لازم است بدانید که هدف اصلی این مدل افزایش قدرت دید چشم فرد است.
- لنزهای رنگی شفاف: این لنزها برای تغییر رنگ و اصلاح دید بهکار می روند و معمولاً نسبت به نوع قبلی پررنگ تر هستند. این مدل گزینه مناسبی برای افرادی نیست که رنگ چشم تیره دارند و بیشتر تأثیر خود را روی چشم های روشن می گذارد.
- لنز رنگی مات: که برای رفع عیوب بینایی و اصلاح دید بهکار می رود، قابلیت تغییر رنگ چشم حتی برای افراد با چشم تیره را هم دارد. لنز چشم در رنگ های مختلفی از جمله طوسی، آبی، یخی، بنفش، فندقی، قهوه ای و ارغوانی و همچنین لنزهای رنگی مات، موجود در بازار هستند.
انواع لنز چشم از نظر جنس
لنزهای چشمی از نظر جنس و متریال ساختاری نیز به دو دسته تقسیم می شوند: سخت و نرم
-
لنزهای سخت
در ادامه مقاله “لنز چشم چیست؟” به لنزهای سخت می رسیم. لنزهای سخت نیز به دو نوع تقسیم بندی می شوند: لنز سخت استاندارد (hard lenses) و لنز سخت نافذ اکسیژن (GP lenses). بنابراین لزم است با تفاوت ها و کاربرد آن ها نیز آشنا شوید.
1- لنز سخت استاندارد
نوعی از لنز است که به دلیل مقاومت نسبت به نفوذ اکسیژن، قادر به انتقال اکسیژن نیست. به همین ترتیب، قرنیه اکسیژن مورد نیاز را از طریق پمپاژ اشک بین لنز و قرنیه به کمک پلک زدن تامین می کند. توجه داشته باشید که برای استفاده از لنزهای سخت استاندارد باید از محلول نرم کننده روی چشم استفاده شود. از ویژگی های مثبت و مزایای این لنز می توان به قیمت مناسب، نگهداری راحت و تأثیر بر رفع عیوب بینایی مثل آستیگماتیسم و … اشاره کرد که باعث محبوبیت این لنزها شده است.
از معایب آن نیز، تاری دید و عدم رسیدن اکسیژن به اعضای بدن (هیپوکسی) است که می تواند مشکلاتی را در پی داشته باشد.
2- لنز سخت نافذ اکسیژن
این مدل لنزهای سخت نافذ اکسیژن از اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی به وجود آمدند که مشکل عدم انتقال اکسیژن در لنزهای سخت قبلی را برطرف کرد. این لنزها اولین گزینه برای افرادی هستند که به قوز قرنیه یا «کراتوکونوس» مبتلا هستند. این نوع لنز چشم در حقیقت همان ویژگی های لنزهای چشمی سخت استاندارد را دارد. به علاوه این که استفاده از آن راحت تر و مطمئن تر است.
-
لنزهای نرم
لنز نرم، نسل جدید لنزهای چشمی تماسی است که به جای مواد پلاستیکی از موادی تشکیل شده که آب نمک موجود در چشم انسان را جذب می کند. به لنزهای نرم هیدروفیل یا همان آب دوست نیز گفته می شود که به خاطر انعطاف پذیری، نرمی و طبیعی تر بودن شان، راحت تر و بهتر می توان از آن استفاده کرد.
انواع لنز چشم از نظر مدت زمان استفاده
لنزهای چشمی بر اساس مدت زمان استفاده از آن ها نیز به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. لنزهای روزانه، ماهانه، فصلی و سالانه از جمله آن ها هستند. این نکته مهمی در هنگام خرید لنزهای تماسی می باشد. زیرا که اگر از لنزهای تاریخ مصرف گذشته استفاده کنید با مشکلاتی از جمله عفونت چشم مواجه خواهید شد.
-
لنزهای یک بار مصرف
لنزهای یک بار مصرف بدین صورت هستند که بعد از بیرون آوردن آن ها از چشم بایستی دور انداخته شوند و برای دوم نمی توان از آن ها استفاده کرد. این لنزها در هنگام خواب بایستی از چشم بیرون آورده شوند.
-
لنزهای روزانه
همان طور که از اسم آن مشخص استف این لنزهای مخصوص استفاده در طی روز می باشد و هنگام خواب بایستی آن ها را از چشم بیرون آورد. در بهترین حالت می توانید 18 ساعت این لنزها را در چشم خود نگه دارید.
-
لنزهای فصلی
منظور از لنز فصلی این نیست که لنز مناسب بهار باشد یا زمستان! منظور از لنزهای فصلی این است که آن ها تاریخ انقضای 90 روزه دارند و بیش از این نمی توان از آن ها استفاده کرد.
-
لنزهای طولانی مدت و سالانه
برخلاف دیگر انواع لنز، از این لنزها می توان در هنگام خواب نیز استفاده کرد و بیرون نیاورد! اما توجه داشته باشید که این امر در طولانی مدت ممکن است باعث بروز عفونت های چشمی شود. به همین دلیل توصیه می کنیم که در هنگام خواب و یا حداقل هفته ای یک بار از چشم خود خارج کنید و تمیز کنید.
نکات مهم استفاده از لنز چشم چیست؟
- برای جلوگیری از رسوب مواد آرایشیبهداشتی و آلودگی ها، به صورت مرتب لنزها را در مایع محلول لنز شستشو دهید.
- پیش از آرایش کردن، لنزها را در چشم خود قرار دهید. در غیر این صورت ممکن است دچار آلودگی شود.
- محلول ضدعفونی را از ظرف اصلی خود به ظرفی دیگر منتقل نکنید. چرا که ممکن است به دلیل از بین رفتن حالت استریل محلول، احتمال عفونت چشمی افزایش یابد.
- در دفعات اول استفاده از لنز، ساعات کمی لنز را در چشمان خود نگه دارید، و به مرور به ساعات آن اضافه کنید.
- هربار پیش از مصرف دوباره لنزها، آن ها را ضدعفونی و تمیز کنید تا جرم ها و آلودگی های بیماری زا و پروتئین، چربی و کلسیم موجود در اشک چشم که روی سطح لنز جمع شده پاک شوند.
- در زمان استحمام و یا شنا لنز را از چشمان خود بیرون بیاورید.
- زمانی که لنز روزانه در چشم دارید، نخوابید!
- سیگار کشیدن برای کسانی که از لنز طبی استفاده می کنند ممنوع است! زیرا باعث تاثیرات منفی بر روی لنز خواهد شد.
- اگر چشم ها دچار قرمزی و یا التهاب شده اند، از استفاده لنز خودداری کنید زیرا ممکن است باعث عفونت چشمی شود.
- همواره تاریخ انقضای لنزهای خود را چک کنید تا از لنز تاریخ مصرف گذشته استفاده کنید.
توصیه های در جهت سلامت لنزها
- استفاده مداوم از لنزها باعث خشکی چشم خواهد شد زیرا در ساعات اولیه روز کیفیت دید بیشتر از ساعات پایانی است و آب لنز به مرور کم خواهد شد. به همین دلیل توصیه می کنیم از قطره های مرطوب کننده لنز استفاده کنید.
- هنگامی که لنز بر روی چشمان خود دارید، از هیچ قطره چشمی استفاده نکنید. زیرا این قطره ها موجب ایجاد رسوب روی لنز می شوند.
- اگر لنز بر روی چشمان خود دارید، هنگام استفاده از سشوار و یا اسپری های مو، چشمان خود را ببندید.
- زمانی که لنز بر روی چشمان خود دارید، از هر گونه مالش و فشار بر روی چشم ها خودداری کنید.
- اگر از لنزهای طبی استفاده می کنید، به صورت مداوم به پزشک خود مراجعه کنید تا چشمان شما معاینه شود و از هر گونه آسیب احتمالی دور باشید.
- اگر به دلیل استفاده از لنز، چشم ها دچار قرمزی و یا التهاب شده اندف سریعا آن ها را از چشم ها خارج کنید.
نکات بهداشتی قبل از قرار دادن لنزها بر روی چشم ها:
- قبل از برداشتن لنز ها با دست، دستان خود را حداقل 30 ثانیه با آب و صابون بشویید. در این صورت آلودگی ها دست ها به لنز منتقل نخواهد شد.
- برای سالم ماندن لنزها، ناخن ها خود را کوتاه نگه دارید تا باعث خراش و یا برش لنزها نشوند.
- بهتر است همیشه زیر ناخن هایتان را با مسواک تمیز کنید تا آلودگی های جمعشده زیر ناخن از طریق لنز به چشم منتقل نشوند.
- بریا خشک کردن دست های شسته شده تان، از دستمال و یا حوله ها بدون پرز استفاده کنید. زیرا پرزها ممکن است بر روی لنز بنشیند و باعث اذیت شدن چشم هایتان شود.
- توجه داشته باشید که با کوچک ترین آسیب به لنز، آن لنز دیگر قابل استفاده نخواهد بود.
- وقتی میخواهید لنز را درون چشم بگذارید یا آن را خارج کنید، بهتر است یک حوله تمیز زیر دست تان قرار دهید تا اگر لنز اتفاقی از دستتان افتاد، بتوانید به راحتی بعد از شستشو دوباره از آن استفاده کنید.
- به یاد داشته باشید درب مایع لنز را بعد از هر بار استفاده محکم ببندید.
چطور لنز را دورن چشم بگذارم؟
- لنز را با انگشت اشاره به شکلی بگیرید که حالت معقری شکل آن رو به بالا باشد.
- با دست دیگر خود پلک را به سمت بالا بکشید و چشم را باز نگه دارید.
- با همان دستی که لنز را نگه داشته اید، پلک پایین را به سمت پایین بکشید.
- به بالا نگاه کنید و لنز را روی سفیدی چشم قرار دهید.
- در این مرحله ابتدا پلک بالایی و بعد پلک پایینی را رها کنید. چشم تان را به آرامی ببندید و چندبار پلک بزنید. به راحتی لنز چشم سرجای خود قرار گرفته است.
- اگر احساس می کنید لنز در جای درست خود قرار نگرفته است، کافی است که پلک را ببندید و روی چلک بسته به آرامی لنز را ماساژ دهید تا حرکت کند.
مراحل برداشتن لنز چشم چیست؟
برای آنکه بتوانید لنز را بهراحتی از چشمهای خود بیرون بیاورید، روش سادهای به اسم روش نیشگون یا دو انگشتی (Pinch Method) وجود دارند. برای این کار بایستی تا مراحل زیر را طی کنید:
- ابتدا دستان خود را کامل با آب و صابون بشویید و با حوله بدون پرز خشک کنید.
- به بالا نگاه کرده و پلک پایینتان را به سمت پایین بکشید.
- لنز را آهسته به سمت قسمت پایینی سفیدی چشم بیاورید.
- در اینجا لنز بین انگشت شست و اشاره قرار می گیرد، خیلی آرام آن را از چشم بیرون آورید.
- درنهایت، لنز را درون محفظه نگهدارنده محلول شستشوی تازه قرار دهید.
جمع بندی:
در این مقاله به صورت جامع و کامل با لنز و انواع آن آشنا شدیم. حال اگر قصد خرید لنز، چه طبی و چه آرایشی و زیبایی را داشته باشید می توانید با اطلاعات کاملی تصمیم گیری و خریداری انجام دهید.
کارشناسان ما در کلینیک چشم دیدار می توانند در انتخاب و خریداری لنز و دیگر زمینه های مرتبط با چشم و بینایی شما را راهنمایی کنند.