عمل لیزیک چشم چیست و برای چه کسانی مناسب است؟

افرادی که چشم های آن ها دچار یکی از عیوب انکساری می باشد، عمدتا بعد از مدتی از استفاده مکرر و همیشگی عینک و یا لنزهای تماسی خسته می شوند. در این بین به دنبال راه و درمانی همیشگی هستند تا از عینک رهایی یابند. به همین دلیل با مشورت پزشک متخصص، تصمیم به انجام عمل جراحی چشم می گیرند. عمل لیزیک چشم یکی از این عمل اهست که به دلیل راحتی و آمار موفقیت آن، طرفداران زیادی دارد که در ادامه به توضیح درباره آن می پردازیم:

عمل لیزیک چشم چیست؟

نوعی جراحی چشم است که در طی آن به وسیله لیزر، قرنیه برش داده می شود. بعد ز انجام این عمل دید فرد به حالت طبیعی باز می گردد و دیگر نیازی به استفاده از عینک و یا لنز برای اصلاح دید خود ندارد. عمل جراحی چشم به وسیله لیزر از جدیدترین روش های جراحی چشم است. افرادی که از عیوب انکساری چشمی همچون دوربینی، نزدیک بینی و آستیگماتیسم رنج می برند، می توانند به وسیله این عمل، مشکل چشم خود را رفع کنند.

این عمل، بیشترین رضایت را در بین افراد خصوصا کسانی که دچار نزدیک بینی خفیف هستند، دارد. اما از معایب آن می توان به خشکی چشم بعد از عمل اشاره کرد. توجه داشته باشید درصد موفقیت این عمل به مهارت پزشک و نوع و میزان مشکل چشم شما بستگی دارد.

در واقع Laser-Assisted In-Situ Keratomileusis‌ نام کامل جراحی لیزر است که در فارسی به آن “برش قرنیه با کمک لیزر” گفته می‌ شود. این جراحی قدمتی بیش از ۲۰ سال در جهان دارد. در طی این عمل، یک لایه بسیار نازک از سطح قرنیه به وسیله لیزر برش داده می شود و بعد از آن، بسته به مشکل چشم، مشکلات قرنیه رفع می شود.

مزایای عمل لیزیک چشم

این عمل مزایای بی شماری دارد که اگر در مورد آن با شخصی که این عمل را انجام داده، صحبت کنید، به وضوح متوجه خواهید شد. با این حال ما به شماری از این مزایا و فواید در ادامه اشاره خواهیم کرد:

• در حین عمل، فرد درد بسیار کمی را احساس می کند زیرا چشم ها به وسیله قطره های مخصوص، بی حس می شوند.
• نگران پلک زدن در حین عمل نباشید، پلک ها به وسیله گیره های مخصوص نگه داشته می شوند
• زمان عمل بسیار کوتاه و در مجموع در حدود 10 دقیقه می باشد
• بیش از 96 درصد افرادی که تا به حال این عمل را انجام داده اند، با موفقیت انجام شده است
• نیازی به بخیه و یا باند پیچی ندارد
• دید فرد تنها یک روز بعد از عمل تا حدود زیادی کامل می شود
• نیازی به بیهوشی فرد نیست
• بعد از عمل بیمار دردی نخواهد داشت
• نیاز به لنز و عینک طبی بعد از عمل به طور کامل از بین می رود
• دوره نقاهت بعد از عمل بسیار کوتاه است و شخص به سرعت می تواند به زندگی و روتین عادی خود بازگردد
• بعد از جراحی نیازی به استفاده طولانی مدت از داروهای مختلف برای بهبودی نیست

این عمل، می تواند مزایای بیش از موارد ذکر شده، داشته باشد. ما در این بخش تنها به بعضی از آن ها اشاره کردیم.

معایب عمل لیزیک چشم

هر عملی در کنار مزایا و فوایدی که دارد، عاری از عیب و معایب نخواهد بود. وجود بعضی از عوارض و معایب باعث شده است تا عده ای از انجام این عمل جراحی چشمی صرف نظر کنند. در ادامه چند نمونه از آن ها را بازگو خواهیم کرد:

• امکان بازگشت نمره چشم بعد از گذشت چند سال وجود دارد
• از آن جایی که چشم عضو حساسی است، این عمل هم جراحی سختی خواهد بود که نیاز به دقت فراوان دارد. اگر در حین عمل مشکلی برای قرنیه به وجود بیایدف جبران پذیر نخواهد بود.
• تعداد کمی از بیماران بعد از عمل با خشکی چشم مواجه می شوند که یکی از عوارض این اعمال جراحی است
• هزینه انجام این عمل بالاست و بسیاری از افراد توانایی پرداخت آن را ندارند
• بسیاری از بیمه ها هزینه این عمل را پوشش نمی دهند
• احتمال عفونت بعد از عمل (در صورت رعایت نکردن دستورات پزشک) وجود دارد که خیلی به ندرت اتفاق می افتد
• ممکن است، چند روز تا چند هفته پس از جراحی شب‌ ها در دید مشکل داشته باشید. افزایش حساسیت به نور و ایجاد هاله در اطراف نورها همچنین دید دوگانه در این مدت ایجاد می‌ شود.
• در حین عمل جراحی برداشتن فلپ از جلوی چشم می‌ تواند، عوارضی مانند عفونت و اشک بیش از حد ایجاد کند. ممکن است، خارجی‌ ترین لایه بافت قرنیه در طول زمان بهبود به طور غیرطبیعی زیر فلپ رشد کند.

نکات مهم که قبل از عمل لیزیک چشم باید بدانید!

قبل از انجام عمل، بایستی معاینات لازم را در جهت سلامت و صلاحیت چشم ها برای عمل، انجام شود. زیرا بسیاری از افراد به دلایلی نمی توانند این عمل را انجام دهند. به عنوان مثال سن آن ها مناسب نیست و یا نمره چشم آن ها به حد نصاب نرسیده است.

به همین دلیل ابتدا تست ها و معایناتی انجام می شود. بعد از گرفتن نتایج، جلسه مشاوره ای با پزشک متخصص خواهید داشت و طی آن تصمیم بر انجام عمل و این که کدام یک از عمل های لیزیک برای شما مناسب تر است، گرفته می شود.

اما اگر یکی از مشکلات و اختلالات زیر را داشته باشید، توصیه چزشک به شما، صرف نظر از عمل کردن می باشد:

• اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید
• ضعف سیستم ایمنی به دلیل استفاده از داروهای سرکوب‌ کننده سیستم ایمنی و یا بیماری HIV
• خشکی مداوم چشم‌ ها
• تغییرات در بینایی به دلیل استفاده از داروها، تغییرات هورمونی
• خانم های باردار، شیرده
• کسانی که سن بالایی دارند
• افرادی که التهاب قرنیه، آسیب‌ ها یا بیماری‌ های چشمی دارند
• کسانی که تبخال ساده ای دارند که بر ناحیه چشم اثر بگذارد.
• دارای آب مروارید و یا آب سیاه چشم می باشند
• بسته به مدت زمان استفاده از لنز پزشک دستورالعمل‌های خاصی را ارائه می‌دهد. پزشک در معاینه اولیه از سوابق پزشکی شما پرسیده و علائمی مثل عفونت، التهاب و خشکی چشم را بررسی می‌کند.

مراقبت های قبل از عمل لیزیک چشم

• در روز قبل و روز عمل لیزر چشم، از آرایش چشم خودداری کنید
• یک روز قبل از عمل استحمام کنید
• روز عمل از مواد شوینده صورت و … استفاده نکنید
• از دو روز قبل از عمل، صورت خود را با شامپو بچه بشویید
• در روز عمل از استفاده از کرم و عطر خودداری کنید.
• اگر از لنز استفاده می‌ کنید، باید دو هفته قبل از عمل عینک را جایگزین آن کنید.

مراقبت های بعد از عمل لیزیک چشم

• بعد از عمل ممکن است احساس سوزش و یا خارش داشته باشید، توجه کنید به هیچ عنوان دست به چشم ها نزنید
• از قطره های تجویز شده در ساعات مقرر و به درستی استفاده کنید
• ممکن است احساس وجود یک شی خارجی در چشم داشته باشید، همچنان نباید به چشمان خود دست بزنید
• از نکاه کردن به صفخات نمایش تلویزیون، موبایل و کامپیوتر اجتناب ککنید
• از عینک آفتابی در روزهای اولیه، حتی در خانه، استفاده کنید
• ممکن است دو تا سه ماه طول بکشد تا بینایی کامل برگردد و در این مدت تاری دید داشته باشید، نگران نباشید زیرا امری طبیعی است.
• تا یک ماه بعد از جراحی بهتر است که از شامپوی کودک برای شستشوی سر و صورت استفاده کرد.
• معمولا یک تا دو روز بعد از عمل، بایستی برای معاینه به پزشک معالج مراجعه کنید
• از وزش مستقیم باد به چشمان دوری کنید
• یک تا دو هفته بعد از نباید از لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کنید
• یک الی چند روز نباید به صورت و چشمانتان آب بخورد (بسته به نوع عمل لیزیک متفاوت است)
• تا چند هفته از انجام ورزش هایی همچون شنا دوری کنید

بهترین سن برای انجام عمل لیزیک چشم

بهترین سن برای جراحی لیزیک بین ۱۸ تا ۲۱ سال است. بدین ترتیب فرد باید حداقل ۱۸ سال و حداکثر ۵۰ سال سن داشته باشد. همچنین در نظر داشته باشید که شماره چشم فردی که مایل به جراحی لیزیک است، باید برای مدت یک سال ثابت مانده باشد.

چه کسانی برای انجام عمل لیزیک چشم محدودیت دارند؟

1. افرادی که ضخامت قرنیه کمی دارند برای انجام لیزیک مناسب نیستند.
2. افرادی که مبتلا به آب مروارید، قوز قرنیه، آب سیاه، خشکی چشم یا بیماری‌ های دیگر چشمی هستند، امکان لیزیک ندارند.
3. افراد مبتلا به بیماری‌های عمومی مانند روماتیسم و دیابت، یا بیماری‌ های عمومی دیگر، نیز امکان انجام لیزیک ندارند.
4. با این که جراحی لیزیک خطری برای جنین ندارد، اما به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری، جراحی لیزیک به زنان باردار توصیه نمی‌ شود.
5. جراحی لیزیک به افراد بالای ۴۰ سال توصیه نمی‌ شود.
6. بیماران مبتلا به میگرن که دارو مصرف می‌ کنند نیز امکان جراحی لیزیک ندارند.

عمل لیزیک چشم چگونه انجام می شود؟

پیش از شروع جراحی، پزشک ابتدا قطره بی‌ حسی را در چشم می‌ چکاند. ممکن است مقداری داروی آرام‌ بخش نیز به بیمار داده شود. بعد از بی حس شدن کامل چشم، پزشک ابتدا پلک را با یک وسیله مخصوص باز نگه می‌ دارد. این امر باعث می شود تا فرد به صورت ناخودآکاه نیز نتواند پلک بزند. توجه داشته باشید که عمل لیزیک یک جراحی حساس و خاص است که باید توسط پزشک حاذق انجام شود.

چشم‌ پزشک با یک وسیله جراحی ظریف، برشی نازک در سطح قرنیه ایجاد می‌ کند. سپس با کمک لیزر Excimer بخشی از بافت قرنیه را از بین می‌ برد و سپس آن را تغییر شکل می ‎دهد. لیزر در واقع اشعه ماورا بنفش را وارد چشم می‌ کند. این لیزر با تندتر کردن قرنیه در افراد دوربین و با صاف کردن قرنیه در افراد نزدیک‌ بین و آستیگمات، بینایی آن‌ ها را بهبود خواهد بخشید.

قبل از انجام عمل، مرحله ای وجود دارد که پزشک برای مقدمات عمل، ضخامت قرنیه شما را با دستگاهی اندازه گیری می کند. در طی این فرآیند، بیمار زیر دستگاهی قرار می گیرد و نوری بر چشم او تابیده می شود، فرد باید بدون تکان دادن مردمک چشم نور را دنبال کند تا عملیات انجام شود. در این بخش که تنها 3 تا 4 دقیقه طول می کشد، باز هم پلک ها توسط گیره مخصوص گرفته می شود.

بعد از ایجاد تغییر در قرنیه، آن را سر جای خود قرار می‌ دهند. این جراحی نیازی به بخیه و پانسمان ندارد. به دلیل استفاده از قطره بی‌ حسی، بیمار در هنگام جراحی درد خاصی را احساس نمی‌ کند. بعد از عمل نیز معمولاً دردی وجود ندارد. هرکدام از چشم‌ ها تقریباً ۵ دقیقه زمان نیاز دارند. بعد از ۱۰ دقیقه عمل جراحی تمام خواهد شد.

عوارض بعد از عمل لیزیک چشم

با اینکه جراحی درد خاصی ندارد، اما بعد از عمل ممکن است بیمار با عوارضی روبرو شود. این عوارض ممکن است حتی تا چند هفته یا حتی چند ماه بعد از عمل نیز وجود داشته باشد. از جمله عوارضی که ممکن است با آن ها رو به رو شوید شامل موارد زیر است:

• احساس سوزش و خارش در چشم که اتفاقی طبیعی است و نباید باعث نگرانی شود.
• احساس خشکی در چشم: این جراحی ممکن است به طور موقت باعث خشک شدن چشمه اشک شود. این اتفاق تا ۶ ماه بعد از عمل طبیعی است. در این مدت، لازم است از قطره های اشک مصنوعی که پزشک تجوز می کند استفاده کنید.
• دیدن لکه‌ های خون در چشم
• آب‌ ریزش چشم
• قی کردن چشم بیش از حد طبیعی و همیشگی
• احساس تاری دید نیز از عوارض شایع جراحی لیزیک است که تا چند ماه ممکن است ادامه داشته باشد
• ممکن است افراد تا مدتی بعد از جراحی، به نور چراغ یا خورشید، حساسیت داشته باشند.

تمامی این عوارض طبیعی و قابل پیش‌ بینی هستند. اما اگر بیمار با عوارض سخت دیگری روبرو شد (خصوصا در هفته اول بعد از جراحی چشم) یا هر کدام از این عوارض مدت‌ زمان طولانی ادامه داشته باشد، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید و مجدد مورد معینه قرار بگیرید.

تفاوت عمل لیزیک چشم با دیگر جراحی‌های چشم

بسیاری از افراد و حتی پزشکان، عمل لازک را نیز توصیه می کنند. این دو عمل تفاوت هایی در طی عمل و بعد از آن دارند. همچنین در نظر داشته باشید که عمل لیزیک جدیدتر از لازک می باشد بنابراین مزایای بیشتری خواهد داشت.

یکی از تفاوت آن ها، به دوران نقاهت مربوط می شود. عمل لیزیک تنها به 24 ساعت زمان استراحت نیاز دارد و بعد از آن می توان به سرعت به زندگی عادی بازگشت و حتی با گوشی و کامپیوتر به راحتی کار کنید. اما این زمان برای عمل لازک یک هفته تا 10 روز است.

تفاوت بعدی این است که بعد از جراحی لیزیک، هیچ پانسمانی وجود ندارد اما بعد از لازک تا ۳ روز، برای جلوگیری از برخورد پلک با محل جراحی، چشم را پانسمان می‌ کنند.

در جراحی لازک امکان آسیب رسیدن به قرنیه وجود ندارد و امنیت بیشتری در این باره نسبت به لیزیک دارد.