زلالیه و زجاجیه چیست؟

زلالیه و زجاجیه  عمدتا از آب تشکیل شده اند، که چشمان شما را تغذیه و محافظت می کنند.

زلالیه و زجاجیه چیست؟

 زلالیه، مایع شفافی است که چشمان شما به طور مداوم آن را در قسمت جلویی اش تولید می کند. زلالیه چشم شما را شکل داده و تغذیه می کند.

زجاجیه که مایع زجاجیه نیز نامیده می شود، یک ماده ژل مانند شفاف است که در چشم شما قرار دارد. فضای بین عدسی چشم و شبکیه را اشغال می کند. حفره زجاجیه نام این فضا است. زجاجیه به چشم شما کمک می کند شکل خود را حفظ کند.

عملکرد زلالیه و زجاجیه چیست؟

زلالیه به داخل و خارج جلوی چشم شما جریان می یابد. وظیفه آن حفظ فشار چشمی مناسب (فشار چشم) در چشم شماست. فشار با وارد شدن همان مقدار مایعی که از جلوی چشم شما خارج می شود حفظ می شود. این مایع حفره های قدامی و خلفی چشم شما را پر می کند.

زجاجیه مواد مغذی را برای چشم شما فراهم می کند و به چشم شما کمک می کند شکل خود را حفظ کند. در پشت چشم به شبکیه شما می چسبد و به نور اجازه ورود می دهد. شبکیه شما بخشی از چشم شما است که با مغز شما ارتباط برقرار می کند تا بتوانید ببینید.

دانشمندان پزشکی قانونی، گاهی اوقات از مایع زجاجیه برای یافتن موادی در بدن مرده استفاده می کنند که انتظار نمی رود به طور طبیعی در آنجا وجود داشته باشد.

زلالیه و زجاجیه در کجای چشم قرار دارند؟

هم زلالیه و هم زجاجیه بخشی از چشم شما هستند.

محل زلالیه:

چشم شما دارای یک محفظه قدامی است که ناحیه بین عدسی و قرنیه است. چشم شما همچنین دارای یک محفظه خلفی است که ناحیه بین عدسی و عنبیه است که قسمت رنگی چشم شما است.

در محفظه خلفی، جسم مژگانی زلالیه را ایجاد می کند. این مایع از طریق مردمک شما به جلوی چشم شما حرکت می کند و سپس از چشم شما به جریان خون شما تخلیه می شود. از طریق سینوس وریدی اسکلرا از چشم شما خارج می شود.

محل قرارگیری زجاجیه:

مایع زجاجیه در داخل حفره زجاجیه بین عدسی و شبکیه چشم قرار دارد. مایع زجاجیه در یک لایه محافظ به نام غشای زجاجیه قرار دارد. زجاجیه چسبناکتر از آب است اما همچنان نور را از خود عبور می دهد. زجاجیه مسئول حدود 80 درصد حجم چشم شماست.

زلالیه و زجاجیه از چه موادی تشکیل شده اند؟

بیشتر حجم زجاجیه و زلالیه را آب تشکیل می دهد. هر دو حدود 98 تا 99 درصد آب هستند. زجاجیه علاوه بر آب حاوی نمک، قند، پروتئین و کلاژن است. فاگوسیت ها یا سلول هایی نیز وجود دارند که به تمیز نگه داشتن چشم کمک می کنند. همراه با آب، زلالیه حاوی اسیدهای آمینه، الکترولیت هایی مانند سدیم و پتاسیم، اسید اسکوربیک، گلوتاتیون و ایمونوگلوبولین ها نیز می باشد.

شرایط و اختلالات رایجی که بر زلالیه یا زجاجیه تأثیر می گذارد:

انجام معاینات منظم چشم بسیار مهم است زیرا یافتن هر نوع بیماری در مراحل اولیه برای درمان و نتایج بهترین راه است. چندین بیماری چشمی وجود دارد که زلالیه و زجاجیه را تحت تأثیر قرار می دهد یا به آنها مربوط می شود، از جمله:

گلوکوم:

گلوکوم به آسیب عصب بینایی اشاره دارد که افزایش تجمع مایعات آبی و فشار زیاد در چشم باعث ایجاد آن می شود. این بیماری چشمی دومین عامل نابینایی در جهان است.

جداشدگی زجاجیه خلفی:

با افزایش سن افراد ، زجاجیه نازک‌تر می‌شود و در نهایت شبکیه آن‌ها شل می‌شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است جرقه و مگس پران را تجربه کنید، که ممکن است به دلیل جدا شدن زجاجیه خلفی باشد. برخی از افراد ممکن است دچار پارگی یا جداشدگی شبکیه شوند، بنابراین هرکسی که فلاشر و فلوتر (جرقه و مگس پران) جدید را تجربه کند باید برای معاینه چشم اقدام کند.

یووئیت:

یووئیت به گروهی از بیماری ها اطلاق می شود که باعث قرمزی چشم، درد چشم و التهاب می شود. این می تواند شبکیه، یووه و صلبیه شما را تحت تاثیر قرار دهد. Uvea بخشی از چشم است که شامل جسم مژگانی است. جسم مژگانی در ساخت زلالیه نقش دارد.

دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD):

تغییرات در زجاجیه با افزایش سن می تواند عاملی برای AMD باشد. این عارضه علت اصلی از دست دادن بینایی در افراد بالای 50 سال است. این بیماری بر ماکولا، بخشی از شبکیه که بینایی مرکزی را کنترل می کند، تأثیر می گذارد.

سوراخ ماکولا:

سوراخ‌هایی در ماکولا به دلیل ضربه یا بیماری دیگری ایجاد می‌شوند. معمولا فقط در یک چشم اتفاق می افتد. یکی از روش های درمانی ویترکتومی است که زجاجیه را برداشته و با ماده دیگری مانند گاز جایگزین می کند.

علائم یا نشانه های رایج شرایط مربوط به زلالیه یا زجاجیه

چشم پزشک یا سایر متخصصان چشم و بینایی در مورد سابقه پزشکی، سابقه پزشکی خانوادگی و علائم شما می پرسند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

فلوتر و فلاشر.(جرقه و مگس پران)
دید کم، تاری دید، هاله اطراف چیزهایی که به آنها نگاه می کنید و مشکلات دید جانبی.
چشم درد ، سردرد.

آزمایشات رایج برای بررسی سلامت زلالیه و زجاجیه

چشم پزشک شما ممکن است از برخی یا همه آزمایش‌های زیر استفاده کند:

چارت های اندازه گیری چشم و تست دید رنگ

احتمالاً قبلاً نمودار چشمی را دیده اید که حروف روی آن وجود دارد. اندازه حروف با هر خط کوچکتر می شود. پزشک چشم و اپتومتریست شما همچنین ممکن است آزمایشی با استفاده ازتست دید رنگ داشته باشد تا ببیند آیا می توانید تفاوت بین رنگ ها را ببینید.

تست های میدان بینایی

این آزمایش‌ها به پزشک شما اجازه می‌دهد تا بداند چشمان شما چقدر خوب حرکت می‌کنند و چقدر از اطراف خود را می‌بینیدپزشک شما انگشت خود را از یک طرف به سمت دیگر، نزدیک صورت شما حرکت می دهد و ممکن است انگشت خود را نزدیک یا دورتر کند. شما فقط چشمان خود را حرکت خواهید داد. ممکن است پزشک شما از دستگاه های خاصی برای این آزمایش استفاده کند.

آزمایشاتی که ممکن است نیاز به گشاد شدن مردمک داشته باشند

پزشک شما قطره های چشمی را در چشم شما می ریزد که باعث بزرگتر شدن مردمک چشم شما  می شود. این کار باعث می شود که آنها بتوانند تمام قسمت های چشم شما را راحت تر ببینند.چشم پزشک شما از یک ابزار دستی برای نگاه کردن به چشمان شما استفاده می کند. به این عمل افتالموسکوپی یا فوندوسکوپی می گویند.

متخصص چشم شما همچنین ممکن است  برای فوندوسکوپی یا توموگرافی OCT  و تصاویر از شبکیه و اعصاب بینایی مردمک چشمتان را با  ریختن قطره گشاد کند.

تونوگرافی

این نوع آزمایش فشار چشم شما را بررسی می کند. ابزاری به نام تونومتر، هوا را به چشم شما می دمد. چشم پزشک شما ممکن است با کمک قطره بی حسی تست فشار چشم را از شما بگیرد. روشی وجود دارد که نیازی به تماس بین تجهیزات و چشم شما ندارد. این روش های جدید با تماس بسیار کوتاه و بدون درد انجام می گیرند.

درمان های متداول برای بیماری های مربوط به زلالیه و مایع زجاجیه

درمان بیماری های چشمی که شامل زلالیه یا زجاجیه می شود ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. داروها: این داروها  ممکن است قطره های چشمی، برای کاهش فشار چشم یا داروهایی برای جلوگیری از تشکیل رگ های خونی جدید باشند.
2. لیزر درمانی:  برای کوچک کردن عروق خونی یا ترمیم شبکیه شما ممکن است از لیزر استفاده شود.
3. جراحی: ممکن است پزشک شما جراحی را برای درمان پارگی یا جداشدگی شبکیه پیشنهاد کند. ویترکتومی یکی از این جراحی هاست.

راه های مراقبت از زلالیه و زجاجیه چشم

شما می توانید برای حفظ یا بهبود سلامت چشم خود اقداماتی انجام دهید.  این نکات را رعایت کنید:

رژیم غذایی سالم داشته باشید. سبزیجات برگ سبز، میوه ها و ماهی هایی مانند سالمون، ماهی تن و هالیبوت را شامل شود.
سیگار را ترک کنید.
ورزش کنید. به طور کلی برای شما خوب است و می تواند به شما در حفظ وزن متناسب کمک کند. این امر شانس شما را برای جلوگیری از ابتلا به دیابت و سایر شرایطی که ممکن است بینایی شما را تحت تاثیر قرار دهد، افزایش می دهد.
به طور منظم معاینه چشم انجام دهید. در صورت داشتن هر نوع مشکلی در دید معاینه چشم انجام دهید.
اگر کاری انجام می دهید که ممکن است به چشمان شما آسیب برساند از محافظ چشم استفاده کنید. از جمله عینک طبی، عینک آفتابی و عینک محافظ.
اگر زمان زیادی را صرف تماشای رایانه، تلویزیون و صفحه نمایش تلفن می کنید، قانون 20/20/20 را دنبال کنید. این به این معنی است که شما باید هر 20 دقیقه یا بیشتر به مدت 20 ثانیه به 20 فوت (شش متر) یا دورتر نگاه کنید.

جمع بندی

بینایی برای اکثر مردم مهم است. کارهایی وجود دارد که می توانید برای حفظ سلامت چشمان خود انجام دهید.  زلالیه و زجاجیه از اجزای مهم چشم است که به طور منظم باید معاینه چشم داشته باشید و هرگونه تغییر در بینایی را به چشم پزشک  خود گزارش دهید.