قطره اشک مصنوعی چیست و چه کاربردی دارد؟

اگر چشم‌ هایی دارید که از محیط‌ های خشک، دودی یا بادخیز یا از خستگی تحریک شده‌ اند، ممکن است به استفاده از اشک مصنوعی روی بیاورید. اگر نیاز به استفاده مکرر از آن ها دارید، لازم است تا با یک دکتر متخصص در این زمینه مشورت کنید. خشکی چشم یک بیماری شایع است که هنگامی رخ می دهد که چشم به اندازه ی کافی اشک تولید نکند. در این حالت قطره اشک مصنوعی به کمک فرد می آید. در ادامه به توضیح بیشتر درباره آن می پردازیم.

قطره اشک مصنوعی چیست؟

قطره اشک مصنوعی یا (‏‏Artificial Tears) دارویی برای تسکین خشکی چشم و تحریک چشم است. اما توجه داشته باشید که اشک های مصنوعی می توانند به صورت قطره ها، ژل ها یا پمادهایی باشند که خشکی چشم شما را رفع کرده و به مرطوب شدن چشم هایتان کمک می کنند. حتی می توانید می توانید محلول های اشک مصنوعی را بدون نسخه بخرید.

محصولات اشک مصنوعی معمولاً به یکی از دو روش کار می کنند:

بخشی از اشک را به آب (آبی) یا به قسمت اسید چرب (لیپیدی) اشک اضافه می کنند. لایه‌ های مخاط، آب و لیپیدها لایه اشکی شما را می‌ سازند که بخشی از سیستم اشکی شما است که به آن دستگاه اشکی یا سیستم اشکی نیز می‌ گویند.

اشک مصنوعی با ایجاد ثبات و ضخیم کردن لایه بیرونی اشک و به تاخیر انداختن زمان تجزیه اشک باعث مرطوب ماندن قرنیه می‌ شود. همچنین دارای عملکرد فیزیکی – شیمیایی است و به خوبی به سطح قرنیه و ملتحمه می چسبد و رطوبت کافی چشم را ایجاد می‌ کند.

اشک مصنوعی تحریک ناشی از پلک زدن بیش از حد را در اثر کمبود اشک رخ می‌ دهد را کاهش داده و علائم خشکی سطحی را نیز کاهش می دهد.

اشک مصنوعی چه تاثیری دارد؟

می توانید از اشک مصنوعی برای موارد زیر استفاده کنید:

• خشکی را با اضافه کردن رطوبت درمان کنید.
• اصطکاک روی قرنیه، “پنجره” چشم خود را با افزودن قطره، خشکی را کاهش دهید.
• تسکین چشم تحریک شده
• کاهش قرمزی و تورم

ممکن است لازم باشد گاهی اوقات در موارد زیر نیز از اشک مصنوعی استفاده کنید:

• اگر در مکان های بادخیز، دود آلود یا خشک زندگی می کنید.
• اگر به صورت طولانی مدت از کامپیوتر و یا گوشی همراه استفاده می کنید و به این دلیل چشم های شما دچار خستگی می شوند، از قطره های اشک مصنوعی استفاده کنید.
• اگر از داروهای خاصی مانند قرص های آلرژی و برخی داروهای ضد افسردگی استفاده می کنید.
• زمانی که سن بالا می رود به صورت خودکار رطوبت چشم کاهش می یابد. به همین دلیل ممکن است لازم شود گاهی از قطره های اشک مصنوعی استفاده کنید.

اگر به نظر می رسد که چشمان شما همیشه خشک و تحریک شده است، باید با یک متخصص مراقبت از چشم تماس بگیرید تا به شما کمک کند تا بفهمید چه اتفاقی در حال رخ دادن است و به چه نوع درمانی ممکن است نیاز داشته باشید.

قطره اشک مصنوعی حاوی چه ترکیباتی است؟

• کربوکسی متیل سلولز
• دکستران
• گلیسیرین
• هایپروملوز (hypromellose)
• پلی اتیلن گلیکول ۴۰۰ (PEG ۴۰۰)
• پلی سوربات
• پلی وینیل الکل و پروپیلن گلیکول و سایر مواد

داروهای روان کننده، چشم را مرطوب نگه می دارد. همچنین به حفاظت از چشم در برابر آسیب و عفونت کمک می‌ کند و علائم خشکی چشم را کاهش می دهد.

استفاده از اشک مصنوعی رایج است؟

در ایالات متحده، تقریباً 5 میلیون نفر 50 ساله یا بالاتر دچار خشکی شدید چشم هستند. حدود 20 میلیون نفر دیگر دچار مشکلات خشکی چشم هستند که شدید تلقی نمی شوند.

خشکی چشم در زنان و افرادی مونث، دو برابر بیشتر از مردان اتفاق می افتد.

عوارض خشکی چشم

همان گونه که اشاره کردیم، دلیل استفاده از قطره اشک مصنوعی، خشکی چشم است که دلایل و همچنین عوارض خاص خود را دارد. در ادامه به چند نمونه از عوارض خشکی چشم اشاره خواهیم کرد:

• باعث دید دوتایی
• عفونت
• زخم قرنیه
• نابینایی

دلایل ایجاد خشکی چشم

• باد
• آفتاب
• تهویه نامناسب
• استفاده بیش از حد از کامپیوتر
• مطالعه
• افزایش سن
• جراحی های چشم
• بیماری های خاص مانند شوگرن و سایر بیماری های روماتولوژی
• داروهای خاص مانند آنتی هیستامین
• مصرف سیگار و قلیان

برخی از افراد برای کاهش علائم خشکی چشم از قطره های چشم بدون نسخه (OTC) یا نسخه ای استفاده می کنند که قطره ی اشک مصنوعی از جمله آن هاست.

چند نمونه از قطره های چشمی اشک مصنوعی چیست؟

محصولات اشک مصنوعی همه یکسان نیستند. برخی از آن ها ممکن است با افزودن به جزء آبی (آب) اشک عمل کنند. موارد دیگر ممکن است با قسمت روغنی (لیپیدی) اشک کار کنند.

برخی از محصولات اشک مصنوعی دارای مواد نگهدارنده هستند که ماندگاری طولانی تری دارند. با این حال، یک عیب این نوع محصول این است که این نگهدارنده ممکن است باعث اذیت شدن چشم شما شود. صرف نظر از این، شما باید هر محصول اشک مصنوعی باز را در بازه سه تا چهار ماهگی استفاده کنید و بعد از آن، دور بریزید.

اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید، ممکن است بهتر باشد از انواع خاصی از اشک مصنوعی با مواد نگهدارنده استفاده نکنید. محصولات ویژه ای برای استفاده کنندگان از لنزهای تماسی ساخته شده است. بسته بندی را برای اطلاعات در مورد استفاده با لنزهای تماسی بررسی کنید.

محصولات بدون مواد نگهدارنده اغلب در ظروف یکبار مصرف عرضه می شوند. آن ها لوله های کوچکی هستند که باید بعد از 24 ساعت بیرون بیاورید.

از متخصص مراقبت از چشم خود بخواهید تا نوع و مارکی را به شما معرفی کند که بهترین عملکرد را برای مشکلات چشمی شما داشته باشد.

چگونه باید از اشک مصنوعی استفاده کرد؟

معمولاً اشک مصنوعی بسته به محلول، ژل یا پماد در بطری یا لوله ارائه می شود.

• قبل از انجام هر کاری با چشم، مطمئن شوید که دستان خود را کاملا بشویید. اگر کسی به شما کمک می کند، از او بخواهید که ابتدا دست های خود را بشوید.
• سر خود را به عقب خم کنید، به بالا نگاه کنید و با انگشت پلک پایینی خود را پایین بیاورید.
• با دست دیگر، بطری را روی چشم باز خود قرار دهید و مقدار لازم قطره یا قطره ژل را فشار دهید.
• دستورالعمل‌ های روی بسته یا دستورالعمل‌ هایی را که ارائه‌دهنده‌ تان به شما داده است، اجرا کنید.
  به نوک بطری دست نزنید و اجازه ندهید با چشم شما تماس بگیرد زیرا باید از آلودگی جلوگیری کنید.
• چشم خود را ببندید و برای مدتی بسته نگه دارید. می توانید انگشت خود را روی قسمتی از چشم که نزدیک به بینی است قرار دهید تا دارو در چشم شما بماند.
• بلافاصله پس از استفاده از اشک مصنوعی از مالیدن چشم ها خودداری کنید.
• با ژل ها یا پمادهای ضخیم تر، ممکن است برای مدت زمان متفاوتی تاری دید داشته باشید.
• تا زمانی که محلول تغییر رنگ نداده استفاده از آن بلامانع است.
• برخی از قطره های چشم قبل از استفاده باید تکان داده شوند. بنابراین به دستورالعمل های روی محصول توجه کنید.
• اگر از پماد یک بار در روز استفاده می کنید بهتر است آن را قبل از خواب استفاده کنید.

دوز و مقدار مصرف اشک مصنوعی

اشک های مصنوعی موجود در ایران به دو دسته کلی تقسیم می شود:

• با ماده نگهدارنده

مانند تیرلوز و اسنوتیر که بطری های بزرگتری دارند و به صورت دوز های ۶ ساعت یا بیشتر تجویز می شوند و برای خشکی های چشم در حد متوسط تا خفیف کاربرد دارند‌.

•  بدون مواد نگهدارنده

مانند آرتلاک، سینالون و آرتیپیک که به صورت قطره های کوچک تک دوز هستند و هر دو تا سه ساعت تجویز می‌شوند و در خشکی های چشم شدید، سوختگی های شیمیایی و پیوند قرنیه و روزهای اول بعد از جراحی چشم کاربرد دارند.

نمونه دیگری از اشک مصنوعی وجود دارد که بدون مواد نگهدارنده و حاوی هیالورونیک اسید است که غلظت بالایی داشته و دیرتر تبخیر می شود مانند آرتیپیک ادونسد، آرتلاک ادونسد، سینالون ادوند.

چند بار می توان از اشک مصنوعی استفاده کرد؟

در مورد اینکه چند وقت یک بار می توانید از اشک مصنوعی و مدت زمانی که می توانید به طور مداوم از آن ها استفاده کنید، باید با پزشک خود مشورت کنید. زمانی که نیاز دارید که اغلب از آن ها استفاده کنید، ممکن است به کمک یک ارائه دهنده برای یافتن اینکه آیا بیماری جدی تری دارید یا خیر، نیاز داشته باشید.

اگر از اشک مصنوعی حاوی مواد نگهدارنده استفاده می کنید، باید استفاده از آن ها را به چهار تا شش بار در روز محدود کنید. اگر نیاز به استفاده بیشتر از این محصولات دارید، باید از محصولاتی استفاده کنید که حاوی مواد نگهدارنده نیستند.

مزایای استفاده از اشک مصنوعی

اشک مصنوعی خارش و سوزش خشکی چشم را تسکین می دهد. برخی از انواع ممکن است به بهبود بافت چشم شما کمک کنند.

گاهی اوقات، اشک مصنوعی می تواند به شستن مو، گرد و غبار، محرک ها یا سایر موادی که ممکن است در چشم شما باشد کمک کند.

خطرات یا عوارض استفاده از اشک مصنوعی

برخی افراد ممکن است متوجه شوند که اشک های مصنوعی، به ویژه آن هایی که حاوی مواد نگهدارنده هستند، عوارض جانبی ناخواسته ای ایجاد می کنند، از جمله:

• تاری دید: اگر این اتفاق افتاد، قبل از انجام هر کاری مانند رانندگی یا کار با ماشین آلات، مطمئن شوید که بینایی شما پاک شده است.
• سوزش چشم: این می تواند مانند سوزش یا خارش باشد و ممکن است باعث شود که چشمان خود را بمالید. (اما از مالیدن چشم هایتان خودداری کنید، زیرا می تواند سوزش را بدتر کند یا به سطح چشم شما آسیب برساند.)
• علائم آلرژی: این علائم ممکن است بیش از چشمان شما را تحت تأثیر قرار دهد. علائم شامل خارش، تورم، مشکلات تنفسی و سرگیجه است. اگر این نوع واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) دارید، فوراً از پزشک کمک بگیرید.
• تأخیر در مراقبت از بیماری‌ های چشمی: اگر اخیراً از اشک مصنوعی استفاده کرده‌ اید، ممکن است مراقبت از چشم شما نیاز به تعویق برخی از مراقبت‌ های چشمی داشته باشد.

چقدر بعد از استفاده طول می کشد تا چشمان حس بهتری داشته باشد؟

اشک مصنوعی معمولا باعث می شود که چشمان شما بلافاصله احساس بهتری داشته باشند.

چه زمانی باید در مورد خشکی چشم و استفاده از اشک مصنوعی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، بهتر است در اسرع وقت با ارائه‌دهنده خود تماس بگیرید یا قرار ملاقات بگذارید:

1. اگر ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی به شما نگفته است که از اشک مصنوعی روزانه استفاده کنید و هر روز یا بیشتر از مقدار توصیه شده از آن ها استفاده می کنید.
2. اشک مصنوعی به وضعیت یا علائم چشم شما کمک نمی کند.
   شما نسبت به استفاده از اشک مصنوعی واکنش ضعیف یا عوارض جانبی دارید.
3. اگر هر گونه از دست دادن بینایی یا واکنش شدید، به خصوص یک واکنش آلرژیک همان طور که در بالا توضیح داده شد، دارید، فوراً از پزشک کمک بگیرید. اگر حتی علائم شامل مشکل تنفسی است، فورا با پزشک تماس حاصل فرمایید.

تفاوت اشک مصنوعی با قطره چشم چیست؟

اشک های مصنوعی معمولاً بدون نسخه (OTC) در دسترس هستند و رطوبت را در چشم شما تأمین می کنند یا نگه می دارند. قطره های چشمی اغلب نیاز به نسخه دارند، اما برخی ممکن است بدون نسخه در دسترس باشند. آن ها ممکن است حاوی داروهایی مانند:

• داروهای ضد احتقان، مانند آن هایی که در قطره های چشمی که قرمزی چشم را درمان می کنند، یافت می شود. استفاده زیاد از این نوع قطره چشم ممکن است باعث ایجاد قرمزی شود.
• آنتی هیستامین ها یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند آن هایی که در قطره های چشمی که آلرژی را درمان می کنند، یافت می شوند.
• استروئیدها، مانند آنهایی که ممکن است بعد از جراحی دریافت کنید.
  آنتی بیوتیک برای درمان یا پیشگیری از عفونت.
• داروهایی برای درمان گلوکوم.

آیا می توانم از اشک مصنوعی همراه با لنز چشم استفاده کنم؟

می توانید از برخی از انواع اشک مصنوعی با لنزهای تماسی استفاده کنید. ممکن است بسته‌ هایی از محصولات به نام قطره‌ های مرطوب‌ کننده مجدد را دیده باشید. به طور کلی، از استفاده از اشک مصنوعی حاوی مواد نگهدارنده با لنزهای تماسی خودداری کنید، مگر اینکه با پزشک معالج خود صحبت کرده باشید.

محصولات ضخیم تر (ژل ها و پمادها) ممکن است به لنزهای شما بچسبند، بنابراین هنگام استفاده از ژل ها و پمادها نباید لنزها در چشمانتان باشند.