اپتومتریست کیست؟ اپتومتریست چه تفاوتی با چشم پزشک دارد؟

اگر در موارد چشم پزشکی به نامی با عنوان اپتومتریست برخورده باشید، مطمئنا برای شما این سوال پیش می آید که اپتومتریست کیست؟ چه وظایفی دارد؟ و تفاوت او با چشم پزشک در چه مواردی می باشد؟ در این بخش علاوه بر معرفی اپتومتریست، به تمام این سوالات نیز پاسخ خواهیم داد.

اپتومتریست کیست؟

اپتومتریست متخصص بینایی سنجی و بینایی شناسی می باشد که تخصص آن در ارزیابی و سنجش چشم هاست. این شخص می‌ تواند آزمایش‌ های مربوط به بینایی را انجام دهد. همچنین می تواند عینک و لنزهای تماسی را نیز تجویز کند. اپتومتریست توانایی دارد علاوه بر تشخیص، بیماری‌ های بینایی را نیز و درمان کند. علاوه بر موارد گفته شده، در برخی موارد، مشکلات بینایی را با روش‌ های جراحی رفع کند.

اگر زمانی متوجه مشکلات و بیماری های چشم خود شدید باید به اشخاص متخصص در این زمینه مراجعه کنید. چشم‌ پزشک‌ ها، اپتومتریست‌ ها و بینایی‌ سنج‌ ها اعضای تیم مراقبت‌ های پزشکی مربوط به بینایی و چشم هستند که در هنگام بروز هر نوع مشکل در بینایی خود، بایستی به آن ها مراجعه کنید.

اما این متخصص ها نیز، تفاوت هایی با یکدیگر دارند که در ادامه به توضیح درباره هر کدام از آن ها خواهیم پرداخت:

اپتومتریست چه کاری انجام می دهد؟

اپتومتریست وظیفه تجویز عینک و لنز را دارد. به همین دلیل اگر مشکلی در بینایی خود احساس کردید، ابتدای امر باید به اپتومتریست یا متخصص بینایی سنجی مراجعه کنید.

دانش اصلی و مهارت این متخصص در استفاده از تجهیزات و وسایل کمک بینایی می باشد و به وسیله آن ها، چشم بیماران را معاینه می کند و با توجه به آن ها، دستورات لازم را اعلام می کند.

تجویز عینک، تعیین نمره عینک، تشخیص آب مروارید، تشخیص بیماری آب سیاه، تنبلی چشم و برخی تمرینات چشمی در محدوده کاری اپتومتریست می باشد. همچنین در کنار این کارها می تواند وسایلی را که در نسخه بیمار می نویسد، تهیه و به فروش برساند. اگر چه چشم پزشکان هم می تواند در فروش و تجویز عینک عملکرد داشته باشد، اما لازم است بدانید که در حیطه تخصصی آن ها نیست و بهتر است کار را به کاردان بسپرند.

اپتومتری در چه رشته ای تحصیل کرده است؟

شاخه تحصیلی اپتومتری یا بینایی سنجی با چشم پزشکی متفاوت است، اما در عین حال نیز بسیار هم سو و مرتبط به یکدیگر هستند. این رشته برای مراقبت های اولیه بینایی ایجاد شده تا هر چه زودتر و در سنین کمتر بیماری های چشمی تشخیص داده شود. این رشته را می توان ترکیبی از رشته فیزیک و آناتومی و فیزیولوژی در نظر گرفت.

با توجه به رسانه های آگاه کننده، و توضیحاتی که در اینترنت به راحتی در اختیار علاقه مندان به این رشته وجود دارد، همچنان داوطلبان شاخه تحصیلی چشم پزشکی، این تخصص را با آن اشتباه می گیرند. متاسفانه کمبود اطلاعات لازم در این زمینه سبب می شود تا بعد از انتخاب رشته دانشگاهی، دچار مشکل و سردگمی شوند.

تحصیلات اپتومتریست

اگر داوطلب تحصیل در رشته اپتومتری هستید، لازم به ذکر است که ظرفیت پذیرش این رشته در دانشگاه های ایران بسیار کم و تقریبا 100 نفر می باشد. اما در مورد درآمد این رشته نیز می توان گفت از جمله رشته های پردرآمد و  آینده دار است.

به یاد داشته باشید که یک اپتومتریست، عنوان پزشک را با خود یدک نمی کشد. یک اپتومتریست بعد از چهار سال آموزش دانشگاهی، که بعد از چهار سال آموزش در دانشکده اپتومتری صورت می‌ پذیرد، مدرک اپتومتری دریافت می‌ کند. در طول این چهار سال، دوره‌ هایی از جمله اپتیک بینایی، فیزیولوژی عصبی بصری، و تکنیک‌ های بالینی همراه با سلامت و بیماری‌ های سیستم بینایی انسان را می گذرانند.

اپتومتریست‌ ها در واقع دارای مدرک دکترای بینایی سنجی هستند. آن ها آموزش دیده‌ اند و مجوز طبابت برای بیماری‌ های مرتبط با چشم، علاوه بر ارائه مراقبت‌ های چشمی انکساری (اپتیکال) را دارند. مدرک بینایی سنجی یا دکترای بینایی سنجی، به مختص ارائه‌ دهندگان مراقبت‌ های بهداشتی بینایی داده می شود. یک اپتومتریست همچنین ممکن است جراحی جزئی را برای بیماران مبتلا به بیماری‌ های زمینه‌ ای چشم انجام دهد.

همچنین آن‌ ها دارنده مجوز اپتومتری هستند که شامل انجام معاینات چشمی و تست‌ های بینایی، تجویز لنزهای اصلاحی، تشخیص اختلالات چشمی و تجویز داروهایی برای برخی بیماری‌ های چشمی می‌ باشد.

ممکن است دیده باشید که بسیاری از اپتومتریست ها و چشم پزشکان به صورت تیمی در یک مطب فعالیت می کنند.

بینایی سنجی تخصصی

بینایی سنجی یک رشته دانشگاهی پیچیده است که علاوه بر مدرک لیسانس به مدرک دکترای حرفه‌ ای نیز نیاز دارد. برای واجد شرایط بودن برای پذیرش در دانشکده بینایی سنجی، معمولاً شخصی باید مقدار قابل توجهی از دوره‌ های کارشناسی را با تمرکز بر موضوعات علمی مانند آناتومی، زیست شناسی، شیمی آلی و فیزیک تکمیل کند.

برخی از فارغ التحصیلان دانشکده بینایی سنجی انتخاب می‌ کنند تا یک دوره رزیدنتی یک ساله را با تمرکز بر یک مجموعه مهارت خاص مانند توان بخشی بینایی یا بینایی درمانی دنبال کنند.

تمرکز اپتومتریست ها بر روی چه مواردی می باشد؟

• معاینات چشمی و تست‌ های بینایی را انجام می‌ دهند.
• بیماری‌ هایی نظیر نزدیک‌ بینی، دوربینی، و آستیگماتیسم را تشخیص می دهند و برای آن ها راه های درمان در نظر می گیرند.
• عینک و لنزهای تماسی را تجویز می‌ کنند.
• کمک بینایی و بینایی درمانی را فراهم می‌ کنند.
• بیماری‌ ها، آسیب‌ ها، و اختلالات چشمی را شناسایی می کنند. اما درمان آن ها، در تخصص اپتومتریست ها نیست.
• بررسی بیمار از نظر اختلال در تشخیص رنگ ها
• ساخت عینک های طبی
• ارائه مشاوره به افراد مشغول به کار در صنایع مختلف، به منظور محافظت از چشمان خود.
• معاینه کودکان به دلیل شناسایی وجود و یا عدم وجود هر گونه نارسانایی در بینایی
• درمان برخی از مشکلات اکتسابی چشم ها
• بررسی میدان دید فرد
• تعیین نمره ی عینک و کمک به انتخاب عینک مناسب برای فرد

اپتومتریست چگونه تعیین نمره چشم را انجام می دهند؟

تونومتر ابزاری است که به چشم پزشک کمک می‌ کند فشار داخل چشم، چشم را اندازه‌ گیری کند. انواع مختلفی از تست‌ های تونومتری وجود دارد. چکاپ‌ های منظم برای آزمایش‌ های تونومتری بسیار مهم هستند، زیرا می‌ توانند به شناسایی فشار داخلی چشم کمک کنند. علاوه بر آن تعیین کنند که آیا بیمار ممکن است که از طریق گلوکوم و عصب بینایی آسیب دیده دچار از دست دادن بینایی شود یا خیر!

نمودار چشم نموداری است که برای اندازه گیری حد بینایی استفاده می‌ شود. نمودارهای چشمی اغلب توسط متخصصان مراقبت‌ های بهداشتی مانند اپتومتریست‌ ها، پزشکان یا پرستاران برای غربالگری افراد از نظر اختلال بینایی استفاده می‌ شود. چشم پزشکان، همچنین از نمودارهای چشمی برای نظارت بر حد بینایی بیماران خود در پاسخ به درمان‌ های مختلف مانند داروها یا نیاز فرد به جراحی استفاده می‌ کنند. نمودار در فاصله استاندارد و دور از فردی که بینایی او آزمایش می‌ شود قرار می‌ گیرد.

افتالموسکوپ ابزاری است که بینایی سنج آن را برای بررسی فضای داخلی چشم مورد استفاده قرار می دهد. ترکیبی از منبع نور و آینه‌ های داخلی به متخصص اجازه می‌ دهد تا شبکیه چشم را به دقت بررسی کند. در اغلب موارد، ممکن است اپتومتریست قطره‌ های چشمی گشاد کننده را روی چشم بیمار بریزد تا فضای داخلی پشم بازتر شود و نگاه بهتری به داخل چشم داشته باشد.

آینده کاری یک اپتومتریست چیست؟

طبق آخرین آمار انجمن دانشکده‌ ها و دانشکده‌ های بینایی‌ سنجی جهانی، می‌ توان انتظار داشت که سالانه ۱۸۰۰ اپتومتریست جدید در سال‌ های آینده وجود خواهند داشت. انتظار می‌ رود که تقریباً ۱۱۰۰ پزشک هر سال از این حرفه خارج شوند که منجر به افزایش خالص ۷۰۰ نفر در سال می‌ شود. در سال ۲۰۱۶، اداره منابع و خدمات بهداشتی تخمین زد که تقاضا برای حدود ۲۲۰۰۰ جراح چشم تا سال ۲۰۲۵ وجود خواهد داشت.

تبدیل شدن به یک بینایی سنج می‌ تواند یکی از بهترین تصمیمات شغلی شما باشد به این دلایل که تقاضا برای بینایی سنج‌ های واجد شرایط در سال‌ های آینده به طور چشم گیری افزایش خواهد یافت، زیرا یک اپتومتریست می تواند وارد یک تیم حرفه ای چشم پزشکی شود و حرفه خود را ادامه دهد.

از طرفی با فراگیر شدن انواع عیوب انکساری و مشکلات چشمی در بین افراد خصوصا از سنین پایین و تقاضا و نیاز جوامع، شما با کار در صنعت مراقبت‌ های بهداشتی به مردم کمک خواهید کرد. همچنین این تخصص، در کنار کمک به این افراد، از نظر مالی نیز می تواند شما را به عنوان یک اپتومتریست در جایگاه خوب و بالایی قرار دهد.

تاریخچه بینایی‌ سنجی

تاریخچه بینایی‌ سنجی را می‌ توان به مطالعات اولیه روی اپتیک و تشکیل تصویر توسط چشم نسبت داد. خواستگاه علم نوری (اپتیک، همان طور که در کلاس فیزیک پایه تدریس می‌شود) به چند هزار سال قبل باز می‌ گردد. زیرا شواهدی دال بر وجود عدسی‌ هایی برای تزئین در یونان و هلند یافت شده است. مشخص نیست اولین عینک در چه زمانی ساخته شده است.

دانشمند و مورخ بریتانیایی سر جوزف نیدهام در کتاب علم و تمدن در چین گزارش کرده است که اولین اشاره به عینک در مقررات صنفی ونیزی بوده است. در سال ۱۹۰۷، لاوفر در تاریخچه عینک خود اظهار داشت: این عقیده که منشأ عینک در هند است، به احتمال زیاد وجود دارد و این که عینک باید زودتر از اروپا در هند شناخته شده باشد.

اگرچه اصطلاح بینایی‌ سنج در سال ۱۷۵۹ در کتاب توسط پزشک اسکاتلندی ویلیام پورترفیلد در سال ۱۷۵۹ ظاهر شد، اما در اوایل قرن بیستم در ایالات متحده و استرالیا بودند که از “بینایی‌سنجی” به عنوان حرفه یاد شد. و پس از آن به عنوان رشته ای جداگانه و همچنین حرفه ای جداگانه در نظر گرفته شد.

چشم پزشک کیست و چه وظایفی دارد؟

چشم پزشک به صورت تخصصی در زمینه بیماری ها و مشکلات مربوط به بینایی تحصیل کرده است. دوره تحصیلی یک چشم پزشک 12 الی 13 سال است و بععد از آن مجوز طبابت و همچنین انواع جراحی های چشمی را دریافت می کند.

این آموزش پیشرفته به چشم‌ پزشکان این امکان را می‌ دهد تا دامنه وسیع‌ تری از بیماری‌ ها را نسبت به اپتومتریست‌ ها و بینایی‌ سنج‌ ها شناسایی و درمان کنند. یک چشم پزشک توانایی تشخیص و درمان تمامی بیماری های چشمی را دارد. از تجویز عینک و لنزهای تماسی تا جراحی چشم را می تواند انجام دهد.

بسیاری از چشم‌ پزشک‌ ها تمایل دارند تا در تحقیقات علمی درباره علل و درمان بیماری‌ های چشمی و اختلالات بینایی نیز مشارکت داشته باشند. این کمک می کند تا با پیشرفت علم و تکنولوژی همراه شوند و خمواره اطلاعات خود را به روز کنند.

چشم‌ پزشک‌ ها بدلیل این که پزشک عمومی نیز محسوب می‌ شوند، گاهی می‌ توانند سایر مشکلات پزشکی را که ارتباط مستقیمی به چشم ندارند، شناسایی کنند و در ادامه فرد را به متخصص در آن زمینه، ارجاع دهند.

آشنایی با وظایف و خدماتی که چشم پزشک ارائه می دهد:

• خدمات بینایی، شامل معاینات چشم
• درمان های اولیه برای عیوب انکساری چشم همانند تجویز عینک و یا انواع لنزهای تماسی
• مراقبت‌ های پزشکی چشمی (برای بیماری‌ هایی نظیر گلوکوم، اریتیس، و سوختگی‌ های شیمیایی)
• مراقبت‌ های جراحی چشمی (برای آسیب‌ های چشمی، چشم های متقاطع، آب مروارید، گلوکوم، و سایر مشکلات چشمی)
• تشخیص و درمان بیماری‌ های چشمی مربوط به سایر بیماری‌ ها، مثل دیابت یا آرتروز
• جراحی پلاستیک (برای بالا کشیدن پلک‌ های آویزان یا صاف کردن چین و چروک‌ ها)
• جراحی برای برطرف کردن انواع بیماری های چشمی همانند دوربینی، نزدیک بینی، آب مروارید و …

تفاوت اپتومتریست با چشم پزشک

از آن جایی که پیش تر به طور مفصل درباره اپتومتریست، تحصیلات، وظایف و … و همچنین چشم پزشک توضیح دادیم، حال به راحتی می توانید تفاوت های این دو پی برده باشید. با این حال به صورت گزینه تفاوت های اصلی آن ها را بیان خواهیم کرد:

• اپتومتریست به عنوان پزشک شناخته نمی شود و نمی تواند جراحی های چشمی و درمان های سخت تر چشم را انجام دهد، اما چشم پزشک مجوز طبابت در این زمینه را دارد.
• اپتومتریست ها می توانند در تیم های چشم پزشکی به صورت حرفه ای کار کنند
• اپتومتریست ها در معاینه و تجویز عینک و لنزها تخصص دارند
• همچنین می توانند دیگر بیماری های چشمی ماننند آب مروارید، گلوکوم و … را تشخیص دهند اما در موارد کمی می توانند درمان کنند
• اپتومتریست ها جراح نیستند، معاینه چشم ها را انجام می دهند و سپس برای نتیجه نهایی، بیمار را به چشم پزشک ارجاع می دهند.
• اپتومتریست ها دوره تحصیلی چهار ساله دارند، اما چشم پزشک بایستیدوره تحصیلی 12 الی 13 ساله را گذرانده باشند تا مجوز برای آن ها به عنوان چشم پزشک صادر شود.

جمع بندی:

مهم ترین مسئله در این زمینه این است که اگر با مشکلات چشمی مواجه شدید، همواره به یاد داشته باشید که بایستی به کلینیک و دکتری معتبر و دارای مجوز برای معاینه رجوع کنید.

برای تشخیص و یا درمان انواع بیماری های چشمی، تعیین نمره چشم، لنزهای تماسی و … می توانید برای گرفتن وقت قبلی، با مشاوران ما در کلینیک چشم پزشکی دیدار، تماس حاصل فرمایید.